Koronavirüsün Mizacı Hakkında

Konunun daha iyi anlaşılması için El-Kanun fi’t-Tıp’ın ilk kısımlarında İbni Sina’nın ifade ettiği şu örneğe dikkat ediniz:
İnsan acı biber yediğinde hararetlenir. Ancak aynı acı biberi mizacı sıcak olmasına rağmen fare yediğinde farede soğuma görülür. Acı biber, zatı/özü itibariyle sıcak ve kuru değildir. Şöyle ki acı biber yenildiğinde bedende oluşturduğu keyfiyet/nitelik sıcak ve kuru özellik taşır. Kafur da zatı/özü itibariyle soğuk değildir. Ancak bedene alındığında, soğukluk keyfiyetini meydana getirir. Burada kriter, insanın kendisidir. Hepimizin bildiği bitkiler, çeşitli hayvanlarda zıt ve farklı etkiler gösterebilir.
Bu anlatmak istediğimiz ilk konuydu.

İkinci konu da soğuk algınlığından tutun da egzama, kanser, suçiçeği vb. tüm hastalıkların aşama aşama seyrettiği konusudur, evreleri şu şekilde sıralandırabiliriz:
Birinci evre: Başlangıç evresidir. Hastalık başlar, ancak ağır bir durum görülmez.
İkinci evre: Artış/çoğalma evresidir. Gün geçtikçe belirtiler ağırlaşır.
Üçüncü evre: Bitiş evresidir. Hastalığın seyri stabildir, artış gözlemlenmez.
Dördüncü evre: Gerileme evresidir. Gün geçtikçe belirti şiddetinde azalma gözlemlenir. Kimi insanlar otuz yıl hastalığın son evresinden çıkamazken bazıları ise ikinci evrede vefat edebilirler.
Kısaca bedenlerin ve mizaçların bir hastalığa tepkisi diğerlerinden farklı olup kişiye özgü bir durumdur.

Koronavirüs konusuna gelirsek…
Koronavirüsün mizacının tespitinin amacı ne olabilir ve kime ne faydası vardır? Bir hastalığın mizacına dair farklı teoriler ardına düşmektense, hastanın hangi hastalık evresinde (dört evre) olduğunu bilmekte fayda var. Asıl olan hastanın olduğu evrede, hangi keyfiyetin/niteliğin vücuduna galebe ettiğidir. Bu metodu izlersek hastalığı tedavi etmemiz kolaylaşır. Eğer koronavirüs soğuk ya da sıcak mizaçlıdır yanılgısına kapılırsak tedavide de hata yaparız. Koronavirüsün soğuk olduğu görüşünde olan grup hastaları sarımsak ve zencefil ile iyileştirmeye kalkışırken koronavirüsün sıcak olduğu görüşünde olan grup ise hastaları kafur vb. maddelerle iyileştirme gayretindedirler.

Üçüncü konu da şu ki mizaç değişikliği bir takım hastalıklarla ilgilidir. Geleneksel tıpta, teferruk-i ittisâl (bütünlüğün bozulması) ve su-i terkibe bağlı hastalıklar da vardır. Çoğunluk ise, hastalığın sadece sevda, balgam, safra, dem, sıcaklık, soğukluk, kuruluk ve ıslaklıktan kaynaklandığını düşünürler. Genelde hastalıkları hıltlarla ilişkilendirdikleri için tedavilerinde de pek başarılı olduklarını söyleyemeyiz.

Koronavirüs vücutta bütünlük bozulması (teferruk-i ittisal) yol açmış da olabilir. Hücre düzeyinde mikroskobik yarıklara sebep olabilir. Dolayısıyla koronavirüsün mizacının ne olduğu fikri bize yardımcı olmadığı gibi doğru tedaviden de bizi alıkoyabilir.

Yapmamız gereken virüsün hastada kaçıncı evrede olduğunu tespit etmek ve bulunduğu evrede hastaya galebe olan keyfiyetin ne olduğunu bilmektir. Belki de hasta ilk evrede olabilir ve hiçbir belirti göstermeyebilir ve herhangi bir keyfiyet kendisine galebe etmemiş olabilir.